De ideale volgorde (2)

Producer en studio-eigenaar Martijn Groeneveld vertelt verder over overwegingen bij het maken van de definitieve volgorde van je CD: "Er zijn verschillende momenten in het opnameproces waarbij je kunt nadenken over de tracklisting. Sommige keuzes maak je al bij het componeren, bijvoorbeeld omdat je een nummer schrijft met het doel een gat op een CD te vullen of omdat het afwijkt qua sfeer. Ook een typische afsluiter herken je zo. Of wie weet heb je per ongeluk dé single geschreven. Bij het arrangeren van nummers kun je al rekening houden met in- en outro's. Soms passen nummers daardoor ineens heel goed achter elkaar.

Ik vind het altijd fijn om bij het begin van het opnameproces een overschot aan nummers te hebben. Het is geen schande als 2 nummers afvallen. Liever een plaat met 11 sterke nummers dan eentje van 13 met 2 matige momenten [letten jullie op, Bløf?]. Bands vinden het altijd lastig om hun darlings te killen, maar ik heb daar in de beginfase van het opnameproces veel minder moeite mee, simpelweg omdat ik dan nog niet aan songs gehecht ben. Er zijn genoeg tracks die in de studio niet verder komen dan een opgenomen drumpartij met wat guide vocals. Soms is dán al duidelijk dat een song geen bestaansrecht heeft. Vroeger was zo'n song een ideale B-kant, maar door het verdwijnen van de single is dat niet meer het geval."

Daar haak ik even in, Martijn. Weliswaar is de fysieke CD-single zo goed als verdwenen en neemt de waarde ervan als marketing tool en vooral als indicatie van populariteit sterk af, maar vroegere B-kanten kunnen tegenwoordig uitstekend fungeren als extraatjes bij iTunes, bonusmateriaal op DVD's of kadootjes op speciale stukken van je website die alleen toegankelijk zijn voor fans. Kortom: niet zomaar weggooien, er is altijd een goed doel voor restmateriaal te vinden! Oasis verstopten zelfs hun beste tracks op een B-kant.

Martijn vervolgt: "Andere redenen om een song te laten vallen kunnen zijn dat een song niet goed 'lukt' in de studio. Doorschuiven naar de volgende plaat is dan een oplossing. Het denken in singles vind ik sowieso dodelijk tijdens het opnemen, maar kan bij het mixen wel handig zijn. Als de eindmix van de nummers vordert, wordt ook steeds overzichtelijker wat een eventuele volgorde kan zijn. Dit vind ik dan ook het ideale moment voor een band om daar over na te gaan denken. Als je daar pas mee begint als echt alles af is, is er geen mogelijkheid meer om dingen in de mix te veranderen.

Creativiteit en democratie binnen een band vormen een slecht huwelijk [Inderdaad. Verlicht despotisme, desnoods dictatuur, is de ideale bestuursvorm in muziek.] en al helemaal bij het maken van de tracklisting. Soms zijn de beweegredenen om een track al dan niet te gebruiken té persoonlijk. De drummer die 1 track schrijft zal er meer moeite mee hebben als die wordt geschrapt dan de zanger die de rest heeft geschreven. Ik moet toegeven dat ik er óók moeite mee heb als een song, waarvan de sound heel goed gelukt is, wordt geschrapt. De ideale oplossing is een buitenstaander die door de hele band wordt gerespecteerd een volgorde laten bepalen. Een valkuil is alleen om die uitkomst als leidraad te gebruiken en niet als vaststaande tracklist. Een tracklist is een 'af idee' en moet nooit een compromis worden [weer 100% gelijk, Martijn!]. Weet je van jezelf dat je daar moeite mee hebt, probeer er dan met de band uit te komen en laat mensen als de producer meedenken. Een voorstel voor een tracklist moet net als een CD soms ook 'landen' en 'groeien'. Laat die die volgorde dan ook op je inwerken en luister hem vaak. De eerste indruk is zelden goed."

Martijn vertelt morgen verder.