De positieve, constructieve toon van deze 14 schrijvers valt zeer te prijzen, maar hun 'zeven schoten voor de boeg' zijn een lachertje en illustreren opnieuw dat direct betrokkenen (uitgevers én schrijvers) bedrijfsblind zijn en niet écht bereid tot het doorvoeren van noodzakelijke innovatie. Een snelle reactie op bovenstaand pleidooi en genoemde adviezen:- Sterk: de focus op hoofdzaken. Zoals ik hier uitleg draait het straks, meer dan ooit, om 2 partijen: de schrijver en de lezer. Alle nu bestaande tussenschakels (uitgevers, drukkers, binderijen, distributriecentra, boekhandel etc.) verdwijnen zodra hun toegevoegde waarde onvoldoende of onduidelijk is. Overlevers zijn zij die de belangen van genoemde partijen (en liefst allebei) zonder enig voorbehoud voorop zetten.
- Ook goed: een onomwonden pleidooi voor substantiële verlaging van de prijs van e-books, te beginnen met het BTW-tarief. Alle argumenten die de boekenbranche op dit moment aanvoert voor de huidige prijsstelling leggen het af tegen de logica van de consument: voor een zooitje enen en nullen kun je niet dezelfde prijs vragen als een product dat je kunt vasthouden en waaraan de tussenhandel aantoonbaar een bijdrage levert. Don't try to teach the market a lesson.
- Dan gaat het volkomen mis. In een krampachtige poging de lieve vrede te bewaren en iedereen tevreden te houden ("Voorlopig prefereren we, ook bij e-books, een exploitatie door onze uitgevers, gecombineerd met andere nieuwe vormen van samenwerking"), vergalloperen de schrijvers zich. Uit angst voor spaanders durven ze niet te hakken en formuleren een aantal volstrekt idiote 'adviezen':
- Toch weer die vermaledijde DRM als wapen tegen piraterij. De Grote 14 verwijzen notabene naar de muziekindustrie die inmiddels, door schade en schande wijs geworden, DRM stilzwijgend heeft afgezworen. Zoals ik eerder zei: "Er is altijd 1 hacker ter wereld het complete IT-leger van de muziekindustrie en de gezamenlijke uitgeverijen te slim af." Zinloos dus, schadelijk en dom bovendien. Schadelijk, omdat ieder krediet van schrijver en muzikant bij lezer en muziekliefhebber wordt verspeeld. Dom, omdat je lezers irriteert en naar illegale alternatieven jaagt. Maak eerst je eigen winkel op orde (YouTube) en biedt de lezer zo een serieus alternatief voor illegaal downloaden. Of zoals Bob zegt: "Eviscerate piracy. Make it so it’s just not worth it to steal. Hell, people may even forget how to steal…"
- Een pleidooi voor het handhaven van de vaste boekenprijs voor e-books. Die vaste boekenprijs is in mijn optiek de belangrijkste oorzaak voor het bloedbad dat nu dreigt te worden aangericht in de boekenbranche. Om een simpele reden: een kunstmatig vaste prijs blokkeert innovatie en 'beloont' stilzitten. In deze turbulente tijden is alles bij het oude houden het laatste dat schrijvers en uitgevers moeten doen. Verbaas je hoe de mode-industrie profiteert van een vrije omgang met auteursrecht (en de muziek- en filmindustrie tot slechtste jongetjes van de klas degradeert).
- Het feit dat e-books onvoldoende beveiligd kunnen worden (zoals gezegd: dat verandert nooit) voeren de 14 schrijvers op als belangrijkste argument om de release window tussen fysiek en digitaal boek voorlopig op 1 jaar te zetten. Wat een kolder! Niet alleen is een jaar een eeuwigheid in de digitale wereld, maar belangrijker is dat schrijvers exact dezelfde fout begaan als hun uitgevers: ze stellen hun eigen belang voorop, niet dat van de lezer. Die is gewend aan de snelheid, dynamiek en het gemak van internet: vandaag besteld, morgen in huis. En met MP3's en e-books is 'morgen' 'over 30 seconden'. Opnieuw: probeer de markt niet jouw regels te dicteren, maar sluit aan bij bewezen succesvolle producten en dienstverlening. Alleen zo doe je serieus mee voor een podiumplaats.
Er valt een hoop te doen in de boekhandel en uitgeverswereld, maar zo te zien mogen gerenommeerde schrijvers ook wat vaker buiten komen.
Goed stuk, spijker op zijn kop lijkt mij. Grappig ook dat de groep schrijvers een stuk schrijft waarin aanloop en betoog helemaal goed zijn, en dan juist met de conclusie de plank finaal misslaan :-)
BeantwoordenVerwijderenKlein puntje: laatste alinea staat "gerennomeerd", moet natuurlijk zijn gerenommeerd.
waarom komen de schrijvers trouwens weer met deze (bewezen) onzin redenering? "Waarom zou je een e-book kopen of kapen als je het vrijwel gratis, op elk moment dat je wilt, tijdelijk kunt downloaden van een bibliotheek?"
BeantwoordenVerwijderenHet is nog nooit bewezen dat de bibliotheek zorgt voor een mindere boeken verkoop. Niet in papierenvorm waarom dan wel in digitale vorm?
Broodje aap waar bibliotheken al jaren tegen vechten.
Kijkt me dat je het ook ff moet inzenden bij het FD. Die schrijvers lezen het internet niet zo goed.
BeantwoordenVerwijderenDe argumenten die je noemt zijn te treurig voor worden. Het is te hopen dat de gehele sector een wisse dood mag sterven en er uit de as interessante nieuwe dingen ontstaan.
BeantwoordenVerwijderenDaar komt wel bij kijken dat jonge nog niet gevestigde schrijvers van alles innovatiefs —dus ook internet— zullen inzetten om aandacht te krijgen.
Deze schrijvers —en de meeste boeken in Nederland— worden toch gekocht door vrouwen boven de 35. Dus zij kunnen nog makkelijk 30-40 jaar vooruit zonder iets te doen.
Goed stuk Niels! Opvallend dat de auteurs de moed erin hebben. Alleen blijkbaar niet helemaal weten hoe. Dat zij in ieder geval een gemeenschappelijk (met ons) doel voor ogen hebben, maakt het dat het eerste begin gemaakt is.
BeantwoordenVerwijderenIets anders wat ik altijd roep in deze discussie is: ja, je kunt naar de muziekindustrie kijken en die fouten NIET maken. Alleen denk ik dat dat veel makkelijker gezegd is dan gedaan. Je zult in veel gevallen zelf eerst een fout moeten maken om echt in te zien dat er iets moet veranderen. Net als met kinderen: laat ze het zelf maar doen en op hun bek gaan, dan leren ze het snelst. En als je dan NOG niet naar de lessen uit o.a. de muziekindustrie gaat kijken en die ter harte nemen, dan ben je pas echt dom!
Zeker een goed stuk! Zend het in, zodat het heel ouderwets in druk verschijnt. Plaats het op schrijversfora, etc. Kortom, zorg dat ze er niet omheen kunnen! Ik zal een link zetten op mijn weblog.
BeantwoordenVerwijderenHet zal nog wel even duren voor ook auteurs de anti-lobby van eboeken door CPNB en KNAU hebben aangepakt.
BeantwoordenVerwijderenDe rollator-retoriek van Kraima, die bij CPNB de laan uit werd gestuurd, in de Volkrant van afgelopen zaterdag geeft aan dat ook de media meedoet aan het verspreiden van vreemde & ongefundeerde verhalen over eboeken, piraterij en DRM.
Steeds maar het herhalen van het voorgekookte ' bedreigingsscenario van het eboek'.
Kom dan es met feiten zou ik zeggen, then we are talking.
@Timo Boezeman, op jouw blog heb ik op jouw verzoek een uitgebreide reakte gegeven, maar daar heb je nooit op gereageerd. Alsnog?
Het gezwatel van de mode-mevrouw waarnaar je verwijst heeft niks te maken met de problemen van de muziek- en boekenbranches. Het probleem van die laatste twee is dat hun producten door iedereen heel simpel gekopieerd kunnen worden. Voor nul geld. Een mooi jasje namaken is een stuk minder eenvoudig... Op die manier zit in de mode-industrie het verdienmodel al ingebakken.
BeantwoordenVerwijderenAls stelen geen geld kost, en er staan geen sancties op...
Hoe kun je dan in 's hemelsnaam 'make it so it's just not worth it to steal'?
Je producten voor minder dan nul geld aanbieden??
Is er al iemand die winst maakt met gratis producten? Zo ja, hoe dan?
Dit is geen rhetorische vraag, ik ben echt zeer geïnteresseerd in een oplossing!
Als ik maar niet weer dat non-argument hoef te horen van 'jullie zijn de creatieven, verzin zelf maar een manier om geld aan je werk te verdienen'?
@Tim Kun je me een exacte link geven waar je reactie staat? Die heb ik vast over het hoofd gezien.
BeantwoordenVerwijderen@Thijs: Heb je Lefsetz' stuk gelezen waar ik naar verwijs? Daar staat een aantal concrete acties in die je als muzikant, filmmaker of schrijver kunt ondernemen om verdere broodroof te voorkomen.
BeantwoordenVerwijderenVerder verwijs ik in deze post naar mijn presentatie op Het Grote Downloaddebat. Daarin noem ik min. 10 manieren waarop 'de industrie' (dus ook individuele creatieve ondernemers) het verschil kunnen maken, waarde leveren en dus een vergoeding kunnen vragen. De belangrijkste: gemak, in welke vorm dan ook. Mensen, dus ook klanten, lezers en fans, zijn in principe lui en betalen graag voor service of andere extra's (zelfs al suggereer je slechts dat iets extra of een bonus is). Het voorbeeld dat ik tijdens dat debat noemde, maar wat niet in het filmpje zit: waarom betaal jij graag €3 voor een glas Spa Blauw in een restaurant, terwijl je hetzelfde water gratis uit de kraan drinkt als je even naar het toilet loopt? Omdat je zo lekker zit, fijn muziekje, in een prettige omgeving, lekkere geur uit de keuken, geen zin hebt om op te staan, graag doorpraat met je tafelgenoten en de ober vriendelijk lacht als hij het glas voor je inschenkt. Da's blijkbaar €3 waard. Kortom: dat mantra van BREIN e.a. dat met gratis niet valt te concurreren is pertinente onzin.
Tot slot: hier vind je een presentatie waarom ik dit blog ben begonnen, mijn kennis, ervaring, tips en trucs gratis deel, wat het me oplevert en de verdiensten daarna uit een andere hoek komen. Inspireert wellicht ook.
Samenvattend: je zult dus toch zelf aan de slag moeten en creatief nadenken over hoe in een verander(en)de wereld een boterham valt te verdienen. Is dat niet ondernemen?
Nog een boeiend knipseltje over die vergelijking met de mode-industrie, Thijs.
BeantwoordenVerwijderenspeciaal voor Timo:
BeantwoordenVerwijderenhttp://boekeman.blogspot.com/2010/05/het-uitgeven-van-de-toekomst-smaken.html
Als je met het 'artikel' van Lefsetz doelt op de nogal warrige blog post waar je naar linkt, dan - ja, heb ik gelezen. En ik heb er weinig concreets aan kunnen ontdekken. Wat geroep over de mogelijkheden van spotify, meer niet volgens mij. Maar misschien lees ik ergens overheen.
BeantwoordenVerwijderenWat jouw eigen lezing betreft: Ik hoorde geen 10 manieren om ergens aan te verdienen. Ik vermoed dat je doelt op die 10 woorden (altijd alle muziek overal... etc) Dat zijn geen 10 manieren, dat zijn 10 eisen waaraan je manier-om-geld-te-verdienen moet voldoen om te slagen. 1 manier dus, maar dan wel 1 met 10 eisen waaraan je moet voldoen anders loopt de consument weg.
Die spa-vergelijking gaat mank, want een schrijver is niet de kroegbaas, maar de Spa-producent. Die is, in jouw voorbeeld, afhankelijk van de kroegbaas. Zo is ook de artiest afhankelijk van de manieren waarop zijn product wordt aangeboden. Gegeven het feit dat er aanbieders zijn die gratis jouw product weggeven (kroegbazen die gratis Spa weggeven), hoe groot zijn dan je mogelijkheden nog?
Je eigen presentatie biedt ook weinig soelaas: Je verkoopt tips & trucs aan makers! Dat is geen manier waarop artiesten geld verdienen...
En dat mode-voorbeeld blijft nergens op slaan.
Mode gaat om conspicuous consumption; het laten zien dat je een echte Louis Vuitton kan betalen. De echte snob is altijd bereid de dure merken te sponsoren, juist omdat ze duur zijn. Is altijd al zo geweest. Met muziek en literatuur ligt dat helaas anders.
Samenvattend: dit was precies het antwoord waar ik voor vreesde.
U maakt reproduceerbare kunst? Dan hebt u een probleem. Los het zelf maar op, loser!
...en bedankt
Ik kan me door de toon van je reactie niet aan de indruk onttrekken dat je tot de club behoort die liever meehuilt met de wolven in het bos i.p.v. de mouwen opstroopt, werk, houding en aanpak aanpast aan een nieuwe realiteit, Thijs ("Ach, arme ik..."). Prachtig wat je allemaal opmerkt, en een aantal dingen is zeker waar, maar er verandert niets door. Jammer, want ik geloof oprecht dat door een andere, meer open aanpak en een creatieve blik op het creëren van toegevoegde waarde voor zowel creatieve producenten als de nu bestaande tussenschakels een boterham te verdienen valt. En waarom zou het jou niet lukken, net als Louis Vuitton, lezers te laten betalen voor een échte Goverde i.p.v. een imitatie?
BeantwoordenVerwijderenLaat je inspireren door deze blogpost over mijn praktijk van de afgelopen 2 jaar, met dit als concreet resultaat. Wij schakelden zelf de kroegbaas uit (kan jij ook), zochten direct contact met de klant en haalden met minimaal budget en volstrekt reproduceerbare muziek maximaal resultaat. In een markt die al 13 jaar in elkaar klapt gebruikten we een aantal van de 10 mogelijkheden die ik in mijn presentatie noem, lang niet alle. Die kritiek haal ik bij deze dus onderuit: geef je klant het idee dat-ie 8 van die 10 dingen gratis krijgt of kan krijgen en laat hem meer of vaker betalen voor die andere 2. Is niks nieuws aan: gewoon ouderwetse sales en marketing die AH ook toepast.
Ik krijg de indruk dat je denkt met een uitgever en een traditionele business opzet ooit die bestseller te schrijven. Ik help het je hopen, maar die kans is klein. Doe het lekker zelf (doe ik ook met mijn a.s. boek), zoek actief je eigen publiek op, verkoop minder met aanzienlijk meer marge, zonder afhankelijk te zijn van al die tussenpartijen (distributie, media etc.). Is het eerste geld verdiend. Snijden in de kosten is vaak efficiënter en winstgevender dan verhogen van de prijs.
Maar goed, iets zegt me dat je liever de consument en de vooruitgang de schuld blijft geven en zwelgt in zelfmedelijden.
Zelfmedelijden? Integendeel, ik leef al jaren lang zeer comfortabel van mijn schrijverij. En niet van de verkoop (het schrijven van een bestseller interesseert me geen bal, eerlijk gezegd) maar van mijn optredens; er zijn weinig schrijvers die zo actief hun publiek opzoeken als ik.
BeantwoordenVerwijderenMaar ik ben me zeer bewust van de mazzel die ik heb met mijn ervaring als performer.
Mijn punt is dat de verkeerde eigenschappen beloond gaan worden: Goede performers en slimme marketeers kunnen leven van hun schrijverij. Die twee verzamelingen vertonen niet bepaald een 100% overlap met de verzameling van goede schrijvers.
Maar de goede schrijvers die niet zo goed zijn in het zoeken van publiciteit? Wat moeten die?
Tja, daar ben ik zelf wat optimistischer over (maar je kunt me ook een hippie of een dromer noemen): uitzonderlijke (schrijf-)kwaliteiten komen altijd boven drijven, ook zonder 2.0- of 3.0-marketingtechnieken, een vlotte babbel of glad praatje. Dat kan enorm helpen, maar is aan te leren en daarom gemakkelijker en minder zeldzaam dan écht Groot Schrijftalent. Met dat laatste moet je soms (jaren) geduld hebben, maar je hebt iets in handen dat bijzonder is en waar mensen uiteindelijk graag voor betalen. Met die aanhoudende focus op marketing en internet stappen veel mensen gemakkelijk over 1 ding heen: uitzonderlijke klasse is nog steeds een voorwaarde, op welke manier dan ook. Ik weet ook wel waarom: het is de moeilijkste horde die je moet nemen. Weinigen zijn daartoe bereid.
BeantwoordenVerwijderenIn aanvulling van die discussie van EHPO en Thijs. Is het niet altijd al zo geweest dat schrijvers ook vertellers waren? Ik ken weinig dichters die leven van hun bundels, veelal leven ze inderdaad op presentaties etc. Daarbij in hoeverre is een tekst kopieerbaar? net als muziek. De albums verspreid je gratis (of voor heel weinig) en ze komen vervolgens naar je live shows waar het geld te verdienen valt. Bij schrijvers, je schrijft je boek, verkoopt het uit eigen beheer voor lagere prijs en tenslotte leef je van de lezingen. En als je je eigen verhaal niet kunt voorlezen als schrijver vraag ik me af wat je überhaupt te vertellen had in de eerste plaats. Performance, of beter, het kunnen overbrengen van een eigen verhaal lijkt me voor alle creatieve vakken toch een bestaansvoorwaarde.
BeantwoordenVerwijderenGrote talenten die onbekend zijn gebleven, daar zijn niet veel voorbeelden van (Kafka, anyone?), maar dat zegt natuurlijk weinig want ze zijn per definitie onbekend gebleven.
BeantwoordenVerwijderenEn een dromer of een hippie? Alleen in zoverre Adam Smith een dromer was, met zijn rotsvaste geloof in de Onzichtbare Hand. Diezelfde Onzichtbare Hand die ons onlangs nog een reuzencrisis in gebonjourd heeft.
Alles komt vanzelf goed? Een solide business-model!
@Niek: in grote lijnen eens. Blijft dat achter je typemachine zitten iets anders is dan voor een zaal van 300 mensen staan.
BeantwoordenVerwijderen@Thijs: en zo zijn weer terug bij af. Nee, da's inderdaad geen solide business model. Vandaar dat ik dit blog vul met Plannen B, concrete tips en reële alternatieven. Maar dan moet je wel iets doen als minder getalenteerde schrijver met pleinvrees of een internetfobie. Tijd, inzet, passie en doorzettingsvermogen zijn gratis, stilzitten duur. You can't have your cake and eat it too.
Mijn punt was nu juist dat er ook zeer getalenteerde schrijvers zijn die er erg slecht in zijn zichzelf te verkopen. Schrijvers zijn, veel meer dan musici, verlegen mensen. Optreden voor een groep mensen is een heel andere vaardigheid dan schrijven. Je kunt veel te vertellen hebben als schrijver en toch zeer slecht zijn in het optreden voor publiek; wie het tegendeel beweert haalt medium en message door elkaar.
BeantwoordenVerwijderenLeven van je lezingen? Makkelijk gezegd, maar bij SSS (de grootste, min of meer de enige bemiddelaar voor schrijvers) komen 5000 aanvragen per jaar binnen. Op 2500 schrijvers.
Stel nou dat je door hard werken met z'n allen die aanvragen kunt verviervoudigen.
Dan heb je er gemiddeld 8 per jaar. Moraal: alleen de bestseller-auteurs en de hele hele goede performers kunnen leven van hun lezingen. Die hebben er pak 'm beet 60. De meeste anderen dus 0.
De dappere nieuwe wereld van de gratis kopie dwingt schrijvers zich een heel ander vak eigen te maken of zelfs een andere persoonlijkheid aan te meten. Dat zal doorgaans ten koste gaan van de kwaliteit van het schrijfwerk. En daar doe je het toch voor: mooie dingen maken.
Dus: stilzitten is duur? Ja, maar het is wel de kern van het schrijverswerk. Al je tijd passie en inzet moet je als schrijver eigenlijk steken in stilzitten.
Het hele punt is dat je straks alleen nog maar als schrijver kunt bestaan in zoverre je ophoudt een schrijver te zijn.
Nog even a propos het verschil tussen een 'echte Vuitton' en een 'echte Goverde': Het verschil is A) dat een Vuitton een fysiek object is dat je niet met een paar muisklikken kunt kopiëren en B) het element van Conspicuous Consumption. Met een Vuitton loop je rond om te laten zien: Kijk! Dit kan ik betalen!
Boeken zijn daar niet duur genoeg voor, en bovendien loop je er niet de hele dag opzichtig mee rond.
En meer fundamenteel: een gekopieerde tas is geen Echte Vuitton meer, maar een gekopieerd boek is nog wel een Echte Goverde, aangezien een het bij een boek alleen om de tekst draait. (Natuurlijk kan de vormgeving van een boek belangrijk zijn, maar als een schrijver alleen kan bestaan van zijn bijzondere vormgeving dan dwing je de hem weer een ander vak aan te leren, namelijk dat van vormgever.)
Kortom de vergelijking tussen boeken en mode-artikelen loopt volkomen mank.
En dan is er altijd nog de principe-kwestie van 'waarom zou ik wel voor de producten van de bakker moeten betalen, maar hij niet voor die van mij?'
Er schuilt veel waars in wat je zegt, Thijs. Mijn standpunt is dat er een nieuwe realiteit ontstaat (of er feitelijk al is), waar enige (maar steeds minder) ruimte is voor het oude businessmodel en nieuwe ontstaan.
BeantwoordenVerwijderenIk gaf al het voorbeeld van het starten en de spin-off van mijn eigen blog, maar ik ben geen 'schrijver' in de strikte zin. Ik zie ook dat die 'echte' schrijver van stilzitten feitelijk zijn beroep heeft gemaakt en herken je stereotypering dat dat doorgaans geen mensen zijn die gemakkelijk de boer op gaan om hun boterham te verdienen. Toch denk ik dat er ook hoop is voor deze schrijvers. Onderaan deze blogpost schets ik dat: door het verdwijnen van tussenschakels en de professionalisering van DIY verdwijnen ook een heleboel (schimmige) kosten(-posten). In die nieuwe situatie profiteren zowel maker als koper/fan/lezer daarvan.
Het is feitelijk wat wij met Kyteman hebben gedaan (aanzienlijk grotere marge op CD-verkoop bij gelijkblijvende prijs) en waarom ik vooralsnog onvoldoende reden zie om mijn eigen boek straks binnen een traditionele uitgeversovereenkomst onder te brengen. Mijn boek is bestemd voor een niche en ik durf te stellen dat ik eigenhandig 1.500-2.000 stuks kan verkopen. De marge die ik daaraan overhoud is meer dan het dubbele van wat ik overhoud als ik, laten we zeggen, 5.000 ex. verkoop op basis van een GAU-contract. Kosten druk ik doordat mijn netwerk inmiddels zo uitgebreid en behulpzaam is dat redactie, ontwerp, ontwikkeling van (online) promotietools en misschien zelfs drukkosten enorm gedrukt kunnen worden. Die 'vriendendiensten' zijn ook een vorm van betalen die in de nieuwe industrie ontstaat en concreet wordt. Niet alles wordt straks betaald met geld...
Geld is volstrekt niet mijn primaire drijfveer, maar genoemd inkomstenverschil tussen eigen beheer en een uitgeverij is me te gortig als ik m'n boek zelf schrijf, market en tot een verkoopsucces maak. Ik geloof dat ook andere schrijvers (én lezers!) van deze ontwikkeling kunnen profiteren. De strijkstok verdwijnt.
Tja, de strijkstok verdwijnt...
BeantwoordenVerwijderenVoor jou als klarinettist is dat natuurlijk alleen maar prettig, maar violisten zullen zich toch ernstig beperkt zien in hun mogelijkheden.
@Thijs,
BeantwoordenVerwijderenviolist sterft uit op natuurlijke selectie of wordt hobbyist. Ga deze weken kijken naar de afstudeerpresentaties bij de kunstacademies en onthoud in je achterhoofd dat er per academie gemiddeld maar 1 is die er van kan gaan leven en van alle academies samen hoogstens 1 die ook echt "bekend" wordt. De rest wordt weggeselecteerd. Er is ook een spreekwoord. Winnen is doorgaan waar anderen stoppen. Of zoals Niels al zei, Tijd, inzet passie en doorzettingsvermogen.
De tijden veranderen, de kolenboer bestaat ook niet meer. De Schrijver straks misschien ook niet meer. Is dat erg?
@Niek,
BeantwoordenVerwijderenwat een merkwaardig beeld heb je van de kunstwereld.
Hoe kom je bij die aanname?
Uit eigen ervaring (ik heb op de Hoge school voor de Kunsten in Arnhem gezeten en heb al jaren een zeer bloeiende praktijk als beeldend kunstenaar) denk ik daar anders over.
Maar ik hoor graag waar jou opvatting op is gebaseerd.
@Tim,
BeantwoordenVerwijderendat zijn de cijfers die je bij ministerie van onderwijs kunt vinden. Niet eens 80% van de afgestudeerden vind een baan in de sector waar ze voor gestudeerd hebben. Vervolgens vallen er nog veel af die uiteindelijk toch moeten kiezen voor het beroep taxi chauffeur (bij wijze van) omdat hun carrière op niets uit loopt.
Ga maar eens zoeken naar jouw afstudeerjaar hoeveel er daar nog echt actief zijn. Zijn er zelden meer dan 2 op de 10.
Zo een merkwaardig beeld van de kunstwereld heb ik dan volgens mij niet hoor.