180˚ anders (3)

Zoals gezegd zijn er meer essentiële verschillen tussen een traditioneel contract, 360˚-deal en de service van Bandcamp. Ik noem een aantal:

• Doorzichtigheid kosten & baten
  

Een muziekmaatschappij brengt (een deel van) allerlei kosten ten laste van jouw rekening of, in het geval van een 360˚-deal, jullie gezamenlijke onderneming. Dat is inclusief overheadkosten voor een kantinejuffrouw, lease-auto's, salarissen en huur van kantoren in landen waar je CD nooit uitkomt. Grote investeringen die expliciet worden benoemd in je contract (zoals clipkosten of (echt waar!) halvering van je royalties als bijdrage in de kosten van een TV-campagne) zijn vrij helder en controleerbaar. Maar soms is heel ondoorzichtig welke kosten precies ten laste van jouw carrière worden gebracht. Berucht zijn 'verpakkingskosten' in de kleine lettertjes. Jarenlang hielden maatschappijen onder die noemer 10-25% van de verkoop van je muziek in. Da's veel geld, zelfs voor 4 LP's in een uitklaphoes. Maar de verpakking van een MP3 moet ik nog tegen komen! Bandcamp heeft geen verborgen kosten. Eén betaalde download is glashelder: jij bepaalt de prijs, Bandcamp krijgt 15%, jij 85%, alle andere diensten zijn gratis.

• (On-)zekerheid
  

Wie zegt dat de mensen die vandaag enthousiast over je zijn morgen nog bij dezelfde platenmaatschappij werken? Zeker in deze onzekere tijden wisselen mensen sneller van baan dan van sokken. Maar je muziek, rechten, merchandise en/of gages liggen vast voor de duur van het getekende contract. Niets is frustrerender en dodelijker voor je carrière dan the new guy moeten uitleggen waarom zijn voorganger jou een contract aanbood. Succes in de muziekindustrie hangt samen met de kwaliteit van je muziek, maar ook met vertrouwen, inzet, doorzettingsvermogen, snelheid van handelen en overtuigingskracht van enthousiaste supporters. Niet met de dikte van je contract. Daarin staat dat SONY BMG de komende 15 jaar de wereldwijde rechten op je opnamen heeft, terwijl de Engelse directeur je band volkomen ruk vindt. Vraag aan Dinand hoe dat is en wat je moet doen om je plaat dan tóch uit te krijgen in Engeland. Met dit als resultaat. Vastleggen kan enorm frustrerend en zelfs dodelijk zijn. Met 1 klik ben je van Bandcamp af als je ontevreden bent.

• Keuzevrijheid & flexibiliteit
  

Zoals uit verschillende voorbeelden op dit blog blijkt hangt succes tegenwoordig samen met de keuzes die je fans en muziekliefhebbers biedt. Streamen of downloaden, gratis of betaald, al je songs of alleen de hits, met of zonder artwork, in hoge of lage kwaliteit, als eerste of later pas. Daarbij hangt veel af van wie of wat je bent (Radiohead of Silence is Sexy), wat je fans willen (alleen de muziek of ook het T-shirt), de prijs (die jij bepaalt of Warner Music) en hoe snel je iets hebt. Bandcamp sluit daarbij aan: jij bepaalt wat wie wanneer betaalt, hoeveel en welke kwaliteit van je muziek daar tegenover staat. Dat is anno 2008 de sleutel tot succes: keuzevrijheid. Platenmaatschappijen kunnen of willen die product- en prijsdifferentiatie (nog) niet ver genoeg doorvoeren. Hier gaf ik al een voorbeeld hoe de aanjager van het initiële succes van een band vakkundig de nek wordt omgedraaid. Programmeur Ben Kamsma van London Calling ziet het ook: vandaag 2 Eurocent vangen is belangrijker dan succes op lange termijn, zelfs als dat ten koste gaat van de basis: je eerste en grootste fans.

• Garanties op succes
  

Bestaan niet, ook niet bij Bandcamp. Maar de afgelopen 5-6 jaar slagen maatschappijen er steeds minder in om nieuwe artiesten door te laten breken of bestaand succes uit te bouwen. Paar uitzonderingen: Artist & Company en hun Volendam-kliek, 8Ball met Alain Clark, Universal en Room 11 (andere voorbeelden zie ik graag in de reacties tegemoet).

Op dit essentiële punt werkt de razendsnel veranderende markt op z'n zachtst gezegd niet in het voordeel van oude rotten. Anders gezegd: waarom denk je dat bedrijven die bestaande contracten moeten uitzweten en de afgelopen jaren anderen er met de buit vandoor zagen gaan de komende jaren wél in staat blijken om weer tot grote hoogten te stijgen? Wil je gedurende die jaren in steen houwen wat er wel en vooral niet met je muziek mag? Of kijk je het even aan, houd je zoveel mogelijk in eigen hand, profiteert van gratis online services en huurt waar nodig mankracht in? Daar kun je morgen weer vanaf. 

• Cruciale statistieken
  

In het internet-tijdperk is weinig belangrijker dan weten wie je fans zijn, waar ze zitten, hoe je ze kunt bereiken, wat ze van je muziek vinden, hoe je ze fan maakt én houdt. Internet biedt uitstekende mogelijkheden om die vragen te beantwoorden en de ontwikkelingen per uur te volgen. Dergelijke gegevens zijn zilver waard, goud als de uitkomsten worden opgevolgd en heb ik zelden zo gedetailleerd gezien als bij Bandcamp (zie 2e helft filmpje). Er is geen maatschappij ter wereld die dagelijks ieder blog of iedere site die aandacht besteedt aan jouw muziek volgt, mailt, aanmoedigt en van informatie voorziet. Dáár slaat de vonk over en moet je het vuur continu aanwakkeren. Dat kun je zelf beter dan wie dan ook. Of bel je liever dagelijks naar je product manager om te vragen hoe het gaat?

Morgenmiddag het laatste deel in deze serie.

Tweet