Gisteren stuitte ik op dit verhaal naar aanleiding van onderstaande oproep in Parool:
Het deed me sterk denken aan verschillende discussies die ik na mijn oproep voerde met een aantal illustratoren op Twitter (bijv. Wendel, die niet veel later enkele sterke illustraties voor mijn boek voorstelde), maar ditmaal ook op LinkedIn. Die discussies hadden allemaal min of meer dezelfde strekking [click to enlarge, met dank aan Tim]:
Voor de volledigheid: ik verwijs in bovenstaande discussie naar deze presentatie, dit twittergesprek met Tim Kuik en deze boeiende blogpost van Erwin. Lees vooral de reacties.WAT IS MIJN PUNT?
Ik meen oprecht dat Wilbert, Paul en ik sterk geloven in de enorme waarde van dingen samen doen, 'gratis' en 'delen'. Het is wat ik dagelijks doe op mijn blog, met anderen op Twitter en staat heel bewust op de allereerste pagina van mijn boek. Tegelijkertijd ben ik gevoelig voor de argumenten (zeg maar gerust bezwaren) van Thijs, Wendel, andere ontwerpers en creatieve makers. Ik blijf erbij dat waarde in veel verschillende dingen schuilt, heel vaak niet (alleen) in geld of een direct zichtbare beloning. Ik geloof in die 'a-synchrone wederkerigheid' en denk dat dat ook van toepassing is op mijn blog, iedereen die meewerkte aan mijn boek en http://bit.ly/droodle. Wat vind jij?
12 opmerkingen:
Ben het helemaal met je eens, maar snap de reacties ook wel.
Het is lastig om in de overbevolkte wereld van freelancers en ZZP-ers (zowel grafisch als tekstueel) aan de bak te komen. Steeds vaker worden wedstrijdjes gehouden voor het ontwerpen van een logo of website voor een habbekrats. Ik kan me voorstellen dat het heel frustrerend is om te zien hoe mensen voor € 50,- een logo maken, zeker als je je werk serieus neemt.
Aan de andere kant denk ik dat je door creatief denken en belangeloos delen jezelf dwingt om flexibel te blijven en te vernieuwen. En dat is de echte basis voor solide ondernemerschap, volgens mij. Doen wat je leuk vindt met een open instelling en kansen zien en grijpen!
Het blijft lastig, maar als (zeker beginnend) illustrator heb je soms meer aan dat gat waarmee je mensen kunt bereiken dan aan geld voor een opdracht waar je bijna niemand mee bereikt. Mensen bereiken en interesseren voor je werk levert uiteindelijk waarschijnlijk veel meer op.
Het lastige is wel dat als je inspringt op een gat, maar uiteindelijk niet gepubliceerd word, je werk voor 'niets' hebt gedaan.
Ik geloof alleen ook dat het nooit voor niets is, ten eerste is alles wat je maakt een leerschool voor de volgde keer, ten tweede hoeft er maar 1 persoon je werk te zien met de juiste connecties en BOEM! Die persoon kan ook in een jury zitten of op een website komen waar het werk geplaatst word.
Maar het blijft een eeuwig dilemma, doe ik mee aan 'gratis' of niet? Doe ik mee aan een wedstrijd of niet? Het risico dat het niets oplevert is er altijd, maar weegt dat op tegen het risico van het niet mee doen. Want soms levert het juist heel veel op.
En wat Sjoerd zegt is ook waar, het is vreselijk moeilijk om aan opdrachten te komen en als je dan een mooie potentiële opdracht voorbij ziet komen waar mensen voor een habbekrats of niets de opdrachtgever tegemoet komen die tenslotte nog mag kiezen ook dan doet je soms afvragen wat al die mensen bezielt om het vak zo de markt uit te prijzen. Want als zei het gratis doen, waarom zou een opdrachtgever er dan überhaupt voor betalen?
Waarschijnlijk heeft dat meer te maken met kwaliteit en continuïteit die je als professional bied, dat kan een 'amateur', hoe goed die ook kan tekenen, niet bieden. En er blijft vast nog wel wat over, hoop ik.
Maar het is net zoiets als wanneer je op een veiligsite op een vakantie bied, ik beid 10 euro en vervolgens bied een of andere gek 400 euro, terwijl die ook 12 euro had kunnen bieden. Weg buitenkansje! Zo voelt het soms wel als je al die wedstrijden ziet.
Maar tegelijkertijd zie ik duizend mogelijkheden, die wedstrijden en pitches daar kun je je visitekaartje afgeven. En uiteindelijk wint de aanhouder die zichzelf steeds maar weer weet uit te dagen en te verbeteren. En die 'gratis vraag' op de markt kan daarbij helpen. Je doet dingen die je normaal nooit zou doen, want hoewel je er niets voor krijgt, heb je ook niets te verliezen (behalve een paar uurtjes tijd)!
Ik snap die reacties wel. Maar omdat het duidelijk is dat je al een ontwerper hebt kunnen andere ontwerpers het gewoon zien als reclame voor hun zelf. Als je geen ontwerper had gehad, hadden ze wel gelijk want dan lijkt het erop dat je gewoon een boek zo goedkoop mogelijk probeert te publiceren.
Een beetje hypocriet vind ik het wel hoor, om te zeggen "...geloven in de enorme waarde van dingen samen doen, 'gratis' en 'delen'..", maar tegelijkertijd je boek wel tegen betaling te verkopen en de illustratoren het voor 'eeuwige roem' te laten doen. Wees dan consequent en maak je boek integraal gratis beschikbaar via internet.
Ik kan me vinden in de meeste reacties. In een (economisch) moeilijke tijd en een enorm aanbod aan freelancers is het inderdaad moeilijk om aan werk te komen. Ik werk zelf op een reclamebureau en 9 van de 10 pitches die uitgeschreven worden zijn tegenwoordig ook onbetaald. Niets nieuws onder de zon dus. Wel vervelend.
Het lijkt mij echter duidelijk dat Niels niet op zoek was naar freebees, om er vervolgens zelf van te profiteren. Als je dit blog en andere verrichtingen van Niels wat langer kent, weet je dat hij zelf ook vaak op deze manier werkt. En dan bedoel ik niet alleen als opdrachtgever.
Ik ben overigens ook niet van mening dat je als freelance illustrator of ontwerper zomaar aan alle gratis of 'goedkope' opdrachten mee moet doen. Pick your battles! Kijk goed of de opdracht/wedstrijd jou meer op kan leveren dan 'eeuwige roem' of een paar euro. Wellicht zit er een groot bedrijf achter of mensen 'met connecties', zoals Wendel al meldde. Is de kans groot dat je hier meer uit kunt halen? Gewoon meedoen! Het zal je niet altijd het gewenste resultaat opleveren, maar nooit geschoten...
Je kunt natuurlijk ook meedoen omdat het je gewoon erg leuk lijkt, zoals bij het boek van Niels. Als je een opdracht erg leuk vindt en er feeling mee hebt, maak je vaak je beste werk. Dit vergroot de kans dat jouw ontwerp of illustratie wordt gekozen.
Neem je gemaakte opdrachten mee in je portfolio, of je nou gewonnen hebt of niet. Jij hebt het gemaakt, dus dan mag je het ook laten zien! Wees trots op je werk en loop er (letterlijk) mee te koop!
Ik doe dingen voor niks, dingen voor een beetje en dingen voor veel geld. Per keer bekijk je wat je doet en wat je er uithaalt en of dat voldoende is om tijd en energie ergens in te steken. En kijk je voor wie je het doet.
Als ik het beperk tot de activiteiten die je als werk zou kunnen zien, waar ik geen geld voor betaald krijg ... Soms werk ik voor niks mee aan dingen omdat ze simpelweg leuk zijn om te doen, soms werk ik voor niks aan dingen mee omdat ze leuk zijn en een wederdienst aan iemand, soms doe ik dingen voor niks omdat ik daarmee een publiek bereik dat ik anders niet bereikt had.
Ik neem aan dat het bij Niels nu ook zo gaat. De een zal een bijdrage aan het boek zien als een manier om wat terug te doen voor al die mooie gratis posts in dit blog, de ander omdat ie het leuk vindt om iets buiten zijn regelure werk te publiceren, de derde omdat ie hoopt daarmee zichzelf in de kijker te spelen. Allemaal zaken die waarde vertegenwoordigen. Als een ander alleen wil werken voor geld, prima, dat kan en mag, maar dan doe je ook jezelf tekort, is mijn mening. Al begrijp ik dat het ook eenvoudiger praten is als je aan het eind van de maand met de verzameling van activiteiten je geld verdient dan als dat niet het geval is.
Hallo Niels,
Mooi om te zien dat deze discussie reacties blijft opleveren.
TER CORRECTIE:
De link naar mij Thijs (www.thijsma.nl) in deze tekst is van de andere Thijs de Jong. Er bestaan twee grafisch ontwerpers die de naam Thijs de Jong dragen. Beiden hebben een gedegen opleiding genoten op de WdKA, dus de verwarring is er snel. We zijn vrienden, maar toch even veranderen aangezien je naar mij wilt linken. Dit is mijn website: www.thijsdejong.nl
Ik denk dat 'men' het gewoon nog ontzettend moeilijk vindt, die 'a-synchrone wederkerigheid'. Het vergt een hoop vertrouwen in anderen en het vraagt van ons dat we voorbij het voor-wat-hoort-wat-direct-afrekenen kijken dat natuurlijk in bijna ieder andere transactie de norm is.
Erwin geeft in zijn reactie een paar nuttige handgrepen om zelf in de gaten te houden of je jezelf niet teveel weggeeft.
Wat mij betreft is de openheid die je erover betracht het allerbelangrijkste argument om het wel of niet te doen. Wanneer iemand, zoals Niels doet op zijn blog en (naar ik aanneem in zijn boek) hartstikke netjes laat weten wie geholpen heeft met welke content (complete attributie) dan zal ik eerder geneigd zijn om iets bij te dragen 'voor nop'.
En wellicht zou een micro-payment oplossing zoals Flattr hierin nog een rol kunnen gaan spelen.
Dank voor alle reacties. 'Delen' en daarmee 'gratis' blijft wat mij betreft een extreem interessant onderwerp.
@Thijs: dank. Gecorrigeerd.
@Bas: je opmerking gaat, zoals Erwin ook aangeeft, voorbij aan het feit dat ik inmiddels tweeënhalf jaar dagelijks mijn kennis, know-how, netwerk, tips en trucs op dit blog deel. Niemand betaalt mij daarvoor, maar het levert veel op. Met de hulp van vooral Twitter is het bovendien de directe aanleiding waarom 19 ontwerpers mij weten te vinden en bijna 100 illustraties mailen. Terwijl ik niet eens blog over design en ontwerpen! Door 'gratis' weten dagelijks ook een paar duizend anderen EHPO te vinden. Voor die ontwerpers levert hun inzending niet direct een vergoeding op, maar dat geldt evenmin voor mijn blog. Indirect echter wel, en hopelijk doet het dat ook voor 19 anderen.
Om nog even door te borduren op 'waarde': door bij de boekpresentatie opnieuw na te denken meen ik voor een tientje extra (toegevoegde) waarde te creëren voor mensen die toch al van plan waren mijn boek aan te schaffen. Betaald inderdaad, en dat vind ik niet hypocriet op basis van het voorgaande en het geleverde werk.
En maak je niet ongerust: rond 11 februari zal ik opnieuw iets met 'gratis' doen met een deel van mijn boek. Een deel, want niet alles hoeft of moet voor niks. Net zo min als mijn oproep een voorstel of aansporing is voor die 19 ontwerpers om al hun werk gratis weg te geven.
Los van wat er al gezegd is. Ik snap het pitch-gevoel: je doet mee, maar daarna wordt pas bepaald of je daadwerkelijk in het boek komt. Toch een soort wedstrijdje.
Maar zo bedoeld is het niet bedoeld door Paul en mij. Wij wilden op de eerste plaats diversiteit in de illustraties (smaak). Zo begon de discussie. Ten tweede: ik denk dat het heel erg in de geest van het hele boek is, waar het boek zich hard voor maakt, om mensen op deze manier te betrekken (en mee te laten delen. Of dat genoeg is, daar heb je dan zelf weer de keuze in). Wat dat betreft was het uiteindelijk dus een conceptuele keuze om mensen te vragen om mee te doen.
Groet,
Wilbert Leering
Graag motiveer ik mijn deelname aan 'Jouw logo of droodle in mijn boek?'
Laat ik voorop stellen dat ik geen voorstander ben van onbetaalde pitches. Dat wil niet zeggen dat ik er met Lawine nooit aan mee doe. Ik overweeg altijd een deelname. De redenen om wel mee te doen zijn uiteenlopend. De kans op een fijne samenwerking met een ander bureau, werken voor een droomklant of een bestaande klant behouden kunnen redenen zijn.
Bij 'Doorbraak' heb ik de vraag van Niels niet als een onbetaalde pitch gezien. Ik ging er vanuit (en had daar goede redenen voor) dat er een betaald, professioneel ontwerper met het omslag en binnenwerk bezig was. Niels vroeg zijn lezers en volgers om een aanvulling hierop. En, voor mij belangrijk, een goed ontwerper ging er verder mee aan de slag. De vraag was ook heel luchtig en vrijblijvend. Heb je zin om mee te doen... steek er niet te veel tijd in... een redelijke deadline. Ik zag het niet als een pitch, meer als een gunst.
Wat me raakte was het saamhorigheidsgevoel dat gecreëerd werd. Je kon als volger van Niels op twitter of als lezer van zijn blog meehelpen aan zijn boek. Samen zouden we er iets moois van maken. Misschien staat mijn illustratie straks wel naast een illustratie van iemand die ik bewonder. En ondanks dat ik het boek nog niet gelezen heb begreep ik dat het een aanvulling op het thema/de inhoud zou zijn.
Naamsvermelding is in dit geval een pré. Zeker voor iemand als ik die ooit begon als grafisch ontwerper met als wens voor uitgeverijen en platenmaatschappijen te werken. Dat eerste is gelukt. Dat tweede heel sporadisch. Dus ik speel mij graag in de kijker bij (startende) bandjes en platenmaatschappijen. En dan zit ik bij 'Doorbraak' goed lijkt me.
Een reactie posten